30 april 2008

Allemaal voorspelbaar

Phara dinsdagavond 29 april

Professor Kris Deschouwer wordt opgevoerd als dé eminence grise onder de politologen. Zijn statement mag er zijn. “Gelukkig hou ik mij meer bezig met de internationale politiek want de Belgische is zo voorspelbaar”.

Phara: Ah ja, en hoe gaat het aflopen met de splitsing van BHV?
KDS: Eerst gaan ze nog een beetje ruzie maken om uiteindelijk vast te stellen dat het allemaal niet zo dringend is en men kan wachten tot voor de verkiezingen van 2011. De uiteindelijke oplossing? Het belangrijkste is dat de politici het aan hun eigen kiezers kunnen uitleggen als een overwinning.
Zoals elk verstandig mens liet hij één kleine opening in zijn statement, je weet maar nooit: het zou ook wel eens kunnen komen tot een splitsing van BHV. Maar dan op een toontje zoals men kinderen sprookjes vertelt.

Bovenstaande is geen woordelijke weergave maar in elk geval mijn lezing van de teneur van zijn uitspraken, inclusief lichaamstaal. Phara luisterde, monkelde even en ging over tot het interview van andere gasten.

Over Kris Deschouwer

Het internet biedt heel wat stof over de VUB professor. Enkele citaten:
“In politiek zitten een aantal patronen die herkenbaar zijn, die je kan benoemen, zodat een aantal dingen voorspelbaar worden. Het is geen exacte wetenschap: wij vinden wetmatigheden, geen wetten”.
“Als ik het overzicht van de politieke denkbeelden en ideologieën doceer, amuseer ik me door ze allemaal met evenveel overtuiging te verdedigen als zijnde heel logische, coherente manieren van denken, waarbij geen enkele a priori dwaas of idioot is. Binnen hun eigen logica hebben ze allemaal gelijk. Als lesgever doet mijn voorkeur er dus niet toe, maar ik ben natuurlijk ook een geïnformeerde burger die deelneemt aan het debat, en dan denk ik dat het wel duidelijk wordt aan welke kant ik sta”.
Als coördinator van de Pavia groep pleit hij voor een federale kieskring. Alleen is het duidelijk dat het geen vrije verkiezingen mogen zijn, want ik citeer: “Het kan immers niet de bedoeling zijn de bestaande verhoudingen en de basisprincipes van de federale staat onderuit te halen. De Belgische federatie is gebouwd op taalgemeenschappen en gewesten. Die taalgemeenschappen worden in het federale parlement formeel erkend. In ons voorstel voor een federale kieskring is dan ook voorzien dat elke taalgroep weet hoeveel zetels er ter beschikking zijn, opdat de verkiezing in de federale kieskring niet - zoals nu in BHV - op een soort talentelling zou uitdraaien. We stellen 15 zetels voor. Meer kan ook, maar dan wel op voorwaarde dat het aantal kamerleden verhoogd wordt en dat de kiesdrempel in de kleinere kieskringen niet te hoog wordt”.

Over democratie

Dat is nu precies wat bij zoveel weldenkende Vlamingen kwaad bloed zet: een federale kieskring met de voorafgaande zekerheid dat de uitslag niks kan veranderen, tenzij de namen. Het heilig huisje moet overeind blijven en als we een oplossing willen mag het de Franstaligen geen pijn doen.
Een andere éminence grise, Philippe Moureaux, zei het al even simpel: stel u voor dat er Franstaligen op Vlamingen zouden stemmen en de verhoudingen in het parlement zouden gewijzigd worden. Inacceptable!

Ik hoor zo graag mensen beweren dat het in een democratie om meer gaat dan enkel maar het grootste aantal stemmen halen. Toch raar dat de Franstaligen die democratie wél zien in termen van aantallen: maar dan wel in aantallen postjes (pariteit in de regering, binnenkort de senaat …) en toevallig altijd in hun voordeel. Maar als er geen wetten bestaan maar wel wetmatigheden dan zou ik kunnen afleiden uit het verleden, in de tijd van het unitaire België, dat er wel een wetmatigheid was, namelijk dat de Vlamingen nooit hun meerderheid hebben misbruikt. Daarentegen zijn er bewijzen in overvloed dat sinds de staatshervormingen de Franstaligen alleen maar uit zijn op de versterking van hun politieke macht en Vlaanderen voor elke toegeving een zware democratische prijs heeft betaald.

Niet nadenken

Weet je wat ik daarover denk? Precies, nadenken hoeft niet meer als alles voorspelbaar is. Laat de dames en heren politici maar doen. Laat de kiezer maar zijn bolletje zwart maken. Verplicht, want stel je voor dat ook hij abdiceert en de democratie de rug toekeert!
Dat is het onthutsende aan de uitspraak van Deschouwer. De wetmatigheden van het politiek bedrijf kunnen geen verkeerde verkiezingsresultaten meer verdragen. Zelden zo’n een antipolitieke verklaring gehoord.

Beste lezers, hebben jullie het ook zo begrepen?
Pjotr

29 april 2008

De witte ridder in Kongo

Onlangs stuurde Jacques Rogge voorzitter van het IOC een duidelijke boodschap de wereld in: stopt met die protesten tegen China want het helpt niet. Hij herinnert ons aan een historische waarheid, namelijk dat ook wij veel tijd nodig hadden om tot een democratische samenleving te komen met respect voor de mensenrechten en vrije meningsuiting. Dat we daarom China de tijd moeten geven om tot een betere maatschappij te komen. Hij heeft gelijk.

Het was nog in mijn studententijd, toen ik samen studeerde met Kongolese studenten in een internaat regime, dat ik tot de vaststelling kwam dat op onze aardbol weliswaar veel kleuren en geuren samen voorkomen, maar dat de volkeren maatschappelijk niet in hetzelfde tijdvak (evolueren) leven. Wie het ‘verst gevorderd’ is kan gemakkelijk enige superioriteit aan de dag leggen en de ‘onderontwikkelden’ met de vinger wijzen. Naarmate deze volkeren of naties kennis krijgen en geconfronteerd worden met die andere leefwerelden zien ze daarin zowel het goede als het minder fraaie. Wanneer een Belgische witte ridder hen publiekelijk met de vinger wijst om wat verkeerd loopt is een defensieve reactie heel menselijk. Ook wij staan altijd klaar om onze tekortkomingen te vergoelijken. Eén voorbeeld: ondanks onze grote welvaart slagen we er niet in om ons land goed te besturen en de armoede terug te dringen. Maar dat willen we zo moeilijk geweten hebben!

Het is gemakkelijk om als een meester de les te spellen vooral omdat volgens onze normen de kritiek op de situatie in de Democratische Republiek Kongo volkomen gegrond is. De vraag stelt zich echter hoe selectief onze verontwaardiging mag zijn zonder onze geloofwaardigheid aan te tasten. Misschien moeten we ook eens vaststellen dat dit probleem zich niet alleen stelt in onze oude kolonie maar dat bijna het ganse Afrikaanse continent worstelt met wetteloosheid en geweld. Geweld dat de verbeelding tart van al wie zijn ganse leven doorgebracht heeft in de luxe van een welvarende samenleving die zich niet zelden op kosten van deze onderontwikkelde landen heeft verrijkt.

Wat is er mis met Afrika, een continent met zoveel mogelijkheden en toch een kruitvat van geweld en ontoereikend bestuur?

In de Rocky Mountains, wellicht geïnspireerd door de zuivere lucht op grote hoogte, had ik over Afrika een interessante discussie met een Amerikaanse vriend en gewezen collega. Ik verraste hem met de verklaring dat er een essentieel verschil bestaat tussen de vele volkeren op de andere continenten en Afrika: namelijk dat er in zwart Afrika nooit een eigen gemeenschappelijke religieuze beleving geweest is die zorgde voor een kader, voor normen en waarden. Precies dat maakt naar mijn aanvoelen zwart Afrika anders. De Islam en de verschillende christelijk geïnspireerde godsdiensten werden (in een historisch perspectief gezien) slechts recentelijk geïmporteerd en werden (nog) niet geassimileerd als iets van hen zelf. Dat is wel het geval op alle andere continenten waar de grote godsdiensten immense gemeenschappen verenigen, normen aanbieden en bijdragen tot de opvoeding van de bevolking. In sommige landen, waaronder de USA, werd de oorspronkelijke bevolking inclusief hun leefwereld weggeveegd door de nieuwkomers met hun eigen religie en ‘beschaving’. Daar is men er na twee eeuwen nog niet in geslaagd om de oorspronkelijke bevolking een waardige plaats te geven. Reservaten zijn het schamele antwoord op de andere belevingswijze uit inderdaad een ander tijdvak.

Zou het kunnen dat het ontbreken van een ‘gemeenschappelijk eigen geloof’ de maatschappelijke samenhang kwetsbaarder maakt en het emancipatorisch effect van een spiritueel-cultureel leven daardoor beperkter is? Dat in zo’n maatschappij de wet van de sterkste ongestoord zijn verwoestende gang kan blijven gaan? Naar mijn aanvoelen is dat een belangrijke en tegelijk ook verontrustende gedachte. Want als het ontbreken van een spiritueel houvast mee aan de basis ligt dan lijkt geen enkele korte termijn oplossing mogelijk. Zeker niet uit de mond van een witte ridder die het niet begrepen heeft op een religieuze beleving.

Kabaal maken in de media zal daar niks aan veranderen. Dat hij dagenlang zijn grote gelijk kwijt kan voor eigen publiek getuigt alleen van een sterke profileringsdrang zonder enige meerwaarde voor onze relaties met Kongo. Het is goedkoop en kan mij niet bekoren. Dat de media er geen kanttekeningen bij plaatsen verbaast mij niet meer. Het kritiekloze eigen gelijk verkoopt nu eenmaal als zoete broodjes.

Pjotr