24 september 2008

Staatsmanschap

“Mijnheer Therie,
De toezeggingen werden door dh Leterme onderhandeld en bekomen. De voorzitters van de franstalige partijen hebben hun houding aan dh Peeters bevestigd. Dit was een voorwaarde om de dialoog van gemeenschap tot gemeenschap aan te vangen”.
(23/09 CDenV toppoliticus)

Met de knieval van Leterme en (een zéér beperkte groep binnen) CDenV “omdat het onverantwoord zou zijn om België zonder regering te laten” wordt de betekenis van het woord staatsmanschap opnieuw erg actueel. Nochtans is het volgens Van Dale een woord waar men alle kanten mee uit kan: “een staatsman is iemand die blijk geeft van bekwaamheid om een staat te regeren”.

Wat de media over de huidige situatie schrijven is niet fraai en voor de weldenkende Vlamingen ongetwijfeld terecht. Maar het is goed om méér dan één krant te lezen, méér dan één groot gelijk. De situatie eens Anders te bekijken.

In De Standaard wordt de G4 (Leterme, voorzitter Marianne Thyssen, vicepremier Jo Vandeurzen, Vlaams minister-president Kris Peeters), aangevuld met Herman Van Rompuy aangeduid als de verantwoordelijken voor de beslissing om te kiezen voor regeren en onderhandelen en zo het kartel op te offeren. Vooral Herman Van Rompuy, die zoals genoegzaam bekend grote vraagtekens plaatste bij de bekwaamheid van de jonge garde, heeft met zijn autoriteit gewogen op deze, vooral voor Yves Leterme als de vader van het kartel, bijzonder pijnlijke beslissing.

Op de webstek van De Morgen verscheen een stukje van Bart Eeckhout onder de titel “En toen verdwaalde de CD&V in zijn eigen plot”. Daarin schrijft hij onder meer het volgende: “Het is een noodlottige plot waarin de Vlaamse christendemocraten uiteindelijk toch verstrikt zijn geraakt: het niet willen kiezen tussen de boter (een electoraal lonend, radicaal programma) en het geld van de boter (het regeringsleiderschap)”. En verder, “Door te kiezen voor de dialoog van de gemeenschappen, lijkt de leiding van CD&V alsnog de weg van het compromis te willen bewandelen… De partijtop lijkt eindelijk gekozen te hebben, en moet hopen dat de basis volgt, ontwakend met een kater na de roes die hen door hun eigen leiders is ingelepeld”.

Blijven nadenken. Daarom enkele kanttekeningen waarbij ik mijn pen eens niet in bedwang wil houden.

Dat Herman Van Rompuy samen met enkele CVP coryfeeën moeite hebben met de evolutie in het maatschappelijk (Vlaams) denken binnen CD&V heeft NIETS te maken met staatsmanschap maar ALLES met de eigen frustraties: zijn onvermogen (en met hem alle prominente politici van de voorbije generaties) om tot een goed georganiseerde staat te komen via het Belgisch compromismodel. Er werden politieke compromissen gesloten in achterafkamertjes, die vooral de belangen van de machtige zuilen en de Belgische elite moesten beschermen, maar zonder voldoende maatschappelijk draagvlak in beide gemeenschappen waardoor de polarisatie toenam en het gemeenschappelijk draagvlak verkleinde. Natuurlijk is er vooruitgang geboekt maar het resultaat staat nog altijd bekend als de ‘Belgisch ziekte’. Een onefficiënte staatsstructuur die de graaicultuur organiseerde via allerhande instellingen die vooral een profiterende elite moesten dienen, inclusief de exploderende politieke klasse en hun partijapparaten. Is dat staatsmanschap? Het doet mij meer denken aan een legale plundertocht op de kap van de hardwerkende bevolking. We danken hieraan niet alleen een slecht functionerende staat maar ook een staatsschuld die elke beleidsruimte ontneemt aan die toch zo verguisde jonge garde net nu zij de echte uitdagingen niet meer kunnen voor zich uit schuiven zoals hun voorgangers, inclusief de vorige Paarse regeringen onder Verhofstadt. Zij zijn er zelfs in geslaagd om een ongrondwettelijke kieswet in te voeren. Staatsmanschap?

Mark Eyskens prijst zich vanuit zijn riant dakappartement te Knokke gelukkig want wij zijn een van de meest welvarende landen van het melkwegstelsel. Laten we het zo houden. Precies deze mantra van iemand die ‘binnen’ is zal veel kwaad bloed zetten bij de talrijke armen die ook in het rijke Vlaanderen niet verminderen, en bij de hardwerkende dertigers en veertigers die zich de benen onder het lijf lopen om toch maar hun werk te kunnen combineren met een beetje “quality time” met vrouw en kinderen. Hij negeert de wachtlijsten voor hulpbehoevenden, de talrijke ontspoorde jongeren net wegens te weinig geborgenheid en aandacht en dan zijn er nog de veel te talrijke zelfdodingen. Het zijn allemaal symptomen van een maatschappij die uit balans is, ook al is de begroting in evenwicht. Neen, mijnheer Eyskens, die bevolking kan niet op zijn lauweren rusten zoals u!

Ter herinnering, Herman Van Rompuy is in augustus 2007 als een Apostel naar de Franstaligen toegestapt in de hoop dat ze redelijk zouden zijn. Het bleef echter NON en ze hebben hem (en het kartel) vanuit hun “staatsmanschap” als een Lam naar de slachtbank gevoerd. Toen had CD&V moeten beseffen dat een onderhandelde oplossing onmogelijk was. Dat Leterme opnieuw het voortouw moest nemen bestempelde ik daarom als een karaktermoord. Ik citeer uit mijn artikel (1/10/07):
“De Heer Yves Leterme werd zondag (30 sep) omstreeks 17 u gestorven” met als commentaar “De oorzaak van de huidige crisis gaat terug naar het gebruik van het staatsbedreigende communautaire dossier als verkiezingspropaganda én het onmiskenbaar succes ervan. Dat een breed gedragen centrumpartij als CD&V, en vooral zijn voorman Yves Leterme het aandurfde om de huidige staatsinstellingen en daarmee “la Belgique” in vraag te stellen is voor sommige kringen wellicht ondraaglijk”. … Zou zijn afgang geen goede les zijn voor de volgende kandidaten? … Het leuke aan dit spelletje staatsraison is dat men altijd wint, want als Leterme toegeeft en zijn woord breekt, dan mag hij nog slagen in een regeringsvorming ZONDER een grondige staatshervorming, “het volk” zal hem wel liquideren in 2009: immers, wie zal die mens nog geloven?!

Niet de Vlamingen zijn de slechterikken in België maar de Franstaligen die de dialoog 15 maand lang weigerden. Capituleren is vanuit deze invalshoek zowat het slechtste wat men kan doen; het is niet christelijk, noch democratisch maar helaas wél typisch ‘Vlaams’. Op mijn vraag aan een prominent CD&V politicus welke concrete garanties ze ditmaal hadden om de onderhandelingen tussen de gemeenschappen aan te vatten, schreef hij volgend antwoord: “Mijnheer Therie, De toezeggingen werden door dh Leterme onderhandeld en bekomen,. De voorzitters van de franstalige partijen hebben hun houding aan dh Peeters bevestigd. Dit was een voorwaarde om de dialoog van gemeenschap tot gemeenschap aan te vangen”. Ik moet mij dus tevreden stellen met een antwoord zonder concrete aanwijzingen en volgens andere bronnen blijkt dat er ook geen harde garanties zijn. Het énige waarop CD&V mag hopen voor juni 2009 is de goedkeuring van de borrelnootjes (die al in februari 2008 werden onderhandeld maar vervolgens door de Franstaligen geblokkeerd)) en wellicht nog enkele wijzigingen in de marge die CD&V moet toelaten om dit als een grote overwinning te verkopen aan het kiezersvolk.
Over de splitsing van BHV staat in de nota van de drie wijzen dat er zal onderhandeld worden. Blijkbaar heeft CD&V daar géén moeite mee? Nochtans zullen veel CD&V leden dat niet aanvaarden en voor de NV-A is het een voldoende reden om zelfs niet te beginnen aan de onderhandelingen.

Pacificatie versus confrontatie.
Als er één keuze is die CD&V nooit heeft kunnen of willen maken is het wel deze. Er is nochtans geen middenweg, een beetje dialogeren, dan weer ontslag nemen om wat later opnieuw te onderhandelen en nogmaals zijn ontslag aan te bieden. Overigens, is het een christelijke inspiratie om wantoestanden met de mantel der liefde te bedekken? Is toegeven aan het georganiseerd profitariaat en laksheid ten overstaan van zij die de wetten aan hun laars lappen of zich niet willen integreren een blijk van verdraagzaamheid of net het omgekeerde: het ondergraven van het maatschappelijk draagvlak en de solidariteit? Waarom moet Vlaanderen blijven betalen voor DIT België?
Blijkbaar beseft men aan Franstalige zijde dat een grondige staatshervorming en beter bestuur op korte termijn niet pijnloos kan zijn; vooral niet voor zij die van de Vlaamse solidariteit misbruik maken. Er bestaat géén win win situatie en het is daarom ook begrijpelijk dat de Franstaligen weigeren te onderhandelen. Tenzij ‘het hen niks kost’, wat neerkomt op een impliciete weigering om stappen te zetten naar beter bestuur. Of zoals Milquet het zei: « nous ne sommes pas ici pour faire avancer les choses que nous ne voulons pas).

Kris Peeters vroeg zich in Gent (RUG; 23/9) af wat het alternatief was? Wel mijnheer Peeters, het alternatief is eenvoudig: NON beantwoorden met NEEN en NIET in een regering stappen zonder een grondige staatshervorming. Dat is perfect mogelijk én democratisch veel geloofwaardiger. Tenzij u ook beweert dat de communautaire crisis de oorzaak is van de gestegen olieprijzen en de malaise op de financiële markten. Een zakenkabinet gecontroleerd door een wettelijk verkozen parlement zou veel beter kunnen dan de huidige regering Leterme I.

Herman Van Rompuy schreef mij ooit ‘dat zonder de CD&V er géén staatshervorming zou komen’. Blijkbaar is dat met de CD&V evenmin mogelijk en zullen weldenkende Vlamingen die een Ander (of geen) België willen een andere keuze moeten maken in 2009.

Dames en Heren politici van CD&V,
Zou u mij kunnen zeggen waarom de Franstaligen wel NON mogen zeggen en de Vlamingen onverantwoordelijk zijn als ze NEEN zeggen? Dat het staatsbelang blijkbaar enkel voor Vlaamse politici geldt en ze daarvoor ook nog veel moeten betalen?
Een geloofwaardig antwoord op die vragen zou veel weldenkende Vlamingen plezier doen.

Pjotr
Anders Nieuws