27 juli 2009

Mia Doornaert

Diplomatie en polemiek

Ondertussen zal wel duidelijk zijn dat Mia barones Doornaert heel wat controverse oproept. Daarvan getuigden de talrijke reacties op haar vertrek bij De Standaard – dat er geen is – en waarvan u een selectie kunt lezen in mijn nieuwsbrief op http://anders-nieuws.blogspot.com/

Voor alle duidelijkheid: ik lees sinds de jaren 80 met veel aandacht de zeer goed geschreven artikels van Mia Doornaert en vond haar argumentatie altijd interessant, zonder haar daarom steeds te volgen in de conclusies. Ik ervoer de laatste jaren echter een evolutie die niet meer in stijgende lijn liep en werd kritischer dan voorheen.

Men is ervoor of ertegen en dat heeft ze vooral te danken aan haar ‘polemische pen’ zoals P. Vandermeersch schrijft. Dat dit absoluut geen goede eigenschap is in de diplomatieke wereld zal onze buitenlandminister Yves Leterme als nieuweling wellicht ontsnapt zijn. Het is zelfs een beetje contradictorisch dat zij een beter beleidsadvies zou kunnen geven dan die talrijke ervaren diplomaten waarover het departement beschikt. Waarover ze met zoveel lof schrijft en niet te vergeten, waaraan ze een niet onbelangrijk deel van haar kennis dankt. Voor de diplomaten betekent deze personeelsingreep van Leterme alvast geen blijk van vertrouwen.

De laatste tijd hebben we Mia Doornaert anders leren kennen dank zij de ruime aandacht die zij aan haar eigen persoon mocht wijden in DS: dat ze als eerste journaliste een ‘democratische’ adellijke titel kreeg (wat fout is want journaliste Maria Rosseel was haar voor) – dat ze indertijd in monokini aan de stranden van de Côte d’Azur lag te zonnebaden – dat ze een afkeer heeft van provincialisme omdat ze als jong, welopgevoed en begaafd meisje (haar eigen woorden) toch niet aanvaard werd door de bekrompen bourgeoisie in Harelbeke – dat ze een hekel heeft aan al wat niet strookt met haar eigen gelijk – dat ze alvast mag rekenen op supporters Peter Vandermeersch en Tom Naegels.

Alleen denk ik nog wat Anders.
Als ze haar opinie in alle onafhankelijkheid mag blijven ventileren in DS, kan ik een glimlach niet onderdrukken. Stel je voor dat ze, zoals in het recente verleden, dezelfde aanval op die Vlaamse boerkes in diplomatieke dienst zou lanceren. Dat zou wel eens heel anders kunnen gelezen worden door Kris Peeters en Co. Maar geloof me, zover zal het wel niet meer komen want, hoe graag en scherp ze ook andermans ‘bekrompenheid want niet mijn gedacht’ doorprikt, nu ze officieel mee uit de staatsruif mag eten, zal snel blijken dat geld inschikkelijk maakt, net zoals een adellijke titel. En voor Yves Leterme is dat alvast een goede zaak, want één journalist minder om op zijn kap te zitten als hij zijn eerste fout maakt. Zelfs Tom Naegels vindt hem nu een toffe pee.

Haar volgende column ‘Doorgeprikt staat netjes’ zal ongetwijfeld beginnen met: Toen ik vorige week in Port Moresby sprak met de eerste minister …

Dat haar bijdragen in DS hoofdzakelijk opiniestukjes zijn zal de aandachtige lezers ondertussen wel beseffen. Haar uitgesproken mening is de laatste tijd wel een beetje voorspelbaar geworden. Er zit nog weinig nieuws in en nauwelijks evolutie in haar denken en argumentatie. Zoals velen negeert ze in haar commentaren al wat niet past en gebruikt ze enkel de goede argumenten die haar overtuiging moeten bevestigen. Net dezelfde fout maken de lezers die het met haar eens zijn en applaudisseren omdat ze in haar opiniestukjes hun eigen gelijk bevestigd zien. Wie echter de intellectuele moed heeft én de tijd neemt om haar argumentatie met enige kritische ingesteldheid te analyseren en daarbij ook aandacht heeft voor wat ze niet schrijft – de weggelaten argumenten die afbreuk doen aan haar redenering – komt al snel tot de vaststelling dat haar opiniestukjes weliswaar met vermelding van degelijke argumenten, niet zo sterk onderbouwd zijn als op het eerste zicht lijkt. Vooral de nuance van de diepgravende journalistiek verdween en men kreeg de indruk dat het ging om het ‘berijden van stokpaardjes’, haar eigen gelijk: pro het conservatisme de USA en Israël en contra de Palestijnse visie, pro la douce France en het Belgisch nationalisme, maar contra Vlaams nationalisme, pro de christelijke beschaving en contra de islamwereld, pro het feminisme dat ze als een zelfverklaarde moderne volgelinge uitbazuint...

In dat alles ontbrak dikwijls redelijkheid. Ingehouden woedde en ergernis om 'zoveel domheid' gaven haar inspiratie en werden haar ‘leitmotiv’. Schokken om te schokken.

Dat ze niet meer behoort tot de redactie van De Standaard, waar ze het om ongekende redenen en ondanks haar bekendheid niet verder bracht dan redactrice Buitenland, maakt weinig verschil. Alleen wordt het voor DS nog makkelijker om zich ‘onverantwoordelijk’ te verklaren als de gastschrijver Doornaert nog maar eens haar eigen groot gelijk mag etaleren. Maar – ere wie ere toekomt – ze doet het altijd met een uitstekend taalgebruik. Schrijven kan ze als de beste en indien ze verder beschermd wordt door haar statuut van journaliste (kan dat in samenhang met haar opdracht als beleidsadviseur van een minister?) zullen we verder kunnen genieten van of ons ergeren aan haar controversiële opinie. In deze nieuwe situatie zal ze nog minder dan voorheen open staan voor discussie en terechte vragen van lezers. Ook dat is geen gave in de diplomatie waar een positieve ingesteldheid én openheid van geest de essentie uitmaken van een ‘diplomatenattitude’.

Wellicht zal ze vanuit de coulissen van het kabinet Leterme kunnen vaststellen dat in DIT België er zelfs geen breedgedragen visie bestaat over de buitenlandse politiek en deze enkel aaneenhangt door partijpolitiek geïnspireerde compromissen. Ze zal met haar duidelijke standpunten weinig indruk maken. “De diplomatie dient niet zozeer om problemen op te lossen maar om er mee te leren leven” (president Harry Truman)

Ik daag haar uit om aan te tonen dat er wel een coherent Belgisch buitenlands beleid mogelijk is. Misschien kan ze hierover van gedachten wisselen met Rik Coolsaet die een tijdje terug ervaring opdeed in het departement. Of nog, ze kan eens in de archieven duiken van de ambassadepost te Wenen. Daar zal ze een richtlijn vinden van toenmalig buitenlandminister Louis Michel die de ambassadeur opdroeg de relaties met de ÖVP/FPÖ regering te normaliseren (nadat drie Wijzen in 2001 hadden vastgesteld dat Oostenrijk geen probleem stelde voor de EU) en op datum van de dag erna zal ze een open brief vinden ondertekent door ALLE Franstalige socialistische ministers, zowel van de FEDERALE als de gewestelijke regering waarin onomwonden staat dat het voor hen ONAANVAARDBAAR is om de relaties te normaliseren zolang de FPÖ (Haider’s partij) deel uitmaakt van de Oostenrijkse regering. Kan het nog schizofrener?

Wat denkt u mevrouw Doornaert? Bent u bereid deze uitdaging aan te gaan? Veel succes toegewenst!

Misschien biedt deze deeltijdse overstap de gelegenheid tot een intellectuele herbronning en redelijkheid. Het zal haar helaas ook duidelijk worden dat het personeelsbeleid voor een belangrijk deel gedicteerd wordt vanuit de partijhoofdkwartieren en ze hooguit kan rekenen op Yves Leterme zolang hij buitenlandminister is. Het is daarom goed dat ze de deur van De Standaard niet volledig achter zich dichttrok.

Wat ik mij de laatste tijd dikwijls afvroeg bij het lezen van de soms rake reacties op haar opiniestukjes: Zou ook een begaafd mens bij wijlen niet twijfelen aan zichzelf en het eigen gelijk?

Pjotr