09 januari 2010

Analyse van de analyse: de lezer blijft in de kou staan

ANDERS GELEZEN

Het resultaat van het postelectoraal onderzoek, uitgevoerd door Mail Panel/Jury TNS/Dimarso in de periode 13 tot 31 juli 2009, dus na de Vlaamse verkiezingen, stuit op ongeloof en krijgt naargelang de invalshoek soms heel andere interpretaties. Dat opinies nog geen afstandelijke journalistiek zijn – wat sommigen mordicus blijven ontkennen - is hier nog maar eens bewezen. Waarmee ik vooral wil zeggen dat wie graag goed geïnformeerd is, beter niet stopt na het lezen van één bijdrage. Wie onvoldoende tijd heeft om alles te lezen, leest gewoon verder …

Eens Anders lezen?

Voorzichtig zijn met peilingen, zegt Prof Carl Devos en terecht. Toch even proberen de verschillende invalshoeken te duiden.

In dS (en de adepten van het actuele systeem in andere kranten) wordt gefocust op twee cijfers:

1. dat de ‘communautaire kwesties’ slechts op de 14de plaats staan van de problemen die de ondervaagden belangrijk vonden en
2. dat slechts 35 % van de N-VA kiezers effectief wil dat België barst.

Opmerkelijk is dat (dS donderdag 7/01) deze peiling slechts terloops vermeld wordt - één paragraaf verscholen in een ruime bijdrage over N-VA. Er worden ook geen andere cijfers vermeld, zodat men kan vermoeden dat dit slechts een zéér summiere lezing is van een studie die 306 bladzijden telt. Deze bijdrage van Wim Winckelmans draagt als titel ‘Groeischeuten en groeipijnen teisteren N-VA’.
Wát een verschil met een andere peiling in 2007 waar het resultaat (slechts 7 % Vlaamse separatisten) de ganse voorpagina vulde én de daaropvolgende vijf bladzijden eveneens gewijd waren aan deze ‘opiniepeiling besteld door dS en Le Soir'. Dat de belangstelling van dS redactie blijkbaar afhankelijk is van het resultaat getuigt van vooringenomenheid.

Maar er is weerwerk (dS 9/01): In de rubriek Opinie&analyse die ditmaal ZES bladzijden beslaat, maakt eerst Bart Brinckman fijn hout van Leterme zijn kontdraaierij toen hij op radio 1 verklaarde dat zijn verkiezingscampagne in 2007 niet communautair geladen was. 'Dat Leterme de belangrijkste architect van het kartel met de N-VA was, bevestigt enkel zijn communautaire drijfveren', schrijft hij, zodoende de bijdrage (07/01) van journalist Marc Reynebeau, die het wel eens was met Leterme, naar het rijk der fabels verwees. Voorwaar een onverantwoord interessante krant. Ieder zijn waarheid, alleen de lezer blijft in de kou staan. Verder lezen en het wordt nog interessanter op die besneeuwde zaterdag, want zie, op de allerlaatste bladzijde mag buitenstaander Peter De Roover (Vlaamse volksbeweging) nu ook (09/01) zijn (ingekorte?) zeg doen. ‘De aarde is rond en Yves Leterme won de verkiezingen door een staatshervorming te beloven; hij bewijst het allebei met cijfers.' Zie verder.

In Knack (06/01) wordt een uitgebreide bijdrage (7 bladzijden) gewijd aan dit onderzoek. Voor wie dus meer ‘vlees aan het been’ wil in plaats van een beperkte 'conclusie’ kan hier beter zijn gading vinden. Meteen blijkt het ook genuanceerder, waarbij alle politieke partijen aan bod komen. De titel ‘Quid N-VA?’, is een duidelijke verwijzing naar de nota van JL Dehaene die tijdens de onderhandelingen (2007) dokterde aan een communautaire oplossing waarvan hij vermoedde (eufemisme) dat ze niet te slikken zou zijn voor kartelpartner N-VA.
Knack directeur, Rik Van Cauwelaert schrijft een conclusie in zijn bijdrage ‘Van de redactie’: onder de titel ‘Quid Dehaene?’ speelt hij de bal terug naar de pro Belgische strekking van CD&V die destijds niet opgezet was met de kartelvorming en de uitgesproken Vlaamse campagne van hun kopman Yves Leterme. Voor Van Cauwelaert is de onbetwistbare winnaar de N-VA van Bart De Wever. Hij vermeldt het cijfer van 21 % van de ondervraagden die ronduit pleiten voor onafhankelijkheid (nvdr een verdubbeling van vroegere cijfers en een verdrievoudiging van de breeduitgesmeerde peiling in dS 2007). Hij relativeert de ‘zwakke communautaire belangstelling’ door te verwijzen naar problemen die vooraan staan in het lijstje maar ook deel zijn van het communautair probleem (sociale zekerheid, gezondheidszorg, belastingen). Zijn boodschap is duidelijk: beste lezers, wees toch maar voorzichtig met een oppervlakkige lezing van die cijfers.

In De Morgen schrijft Peter De Roover een artikel vanuit een Vlaamse invalshoek, onder de titel ‘Oei, de staatshervorming speelde wél een hoofdrol’. Mét cijfers die hij nadien gedeeltelijk herhaalde in DS.
Citaat:
Gevraagd naar stembepalende thema's, eindigt "communautaire kwesties" op een bescheiden veertiende plaats van twintig. Het speelde wel mee bij 58 procent van de kiezers. Alleen rekening houdend met de optie "doorslaggevend" stijgt het naar de zesde plaats, met 23 procent.
"'Communautaire kwesties" is een erg abstract begrip. De geënquêteerden mochten ook uit concrete gebeurtenissen aangeven wat (mee)speelde bij hun keuze. In die lijst van 21 mogelijkheden staat "uitblijven staatshervorming" op de vierde plaats en de splitsing van B-H-V op de zevende. Daartussen op vijf komt nog het "moeilijk functioneren van de federale regering". Het uitblijven van een staatshervorming is zelfs de nummer één van de "doorslaggevende" gebeurtenissen, nog vóór de "economische crisis", en de niet-splitsing van B-H-V komt dan op zes (voor liefst 15 procent was dit thema doorslaggevend). … Er wordt ook naar de gewenste Belgische staatsstructuur gepeild. Voorstanders van een unitair België en die van een onafhankelijk Vlaanderen houden elkaar perfect in evenwicht, met elk 21 procent. Maar in totaal wil 28 procent van de Vlaamse kiezers méér België, 9 procent is tevreden en 56 procent kiest voor méér Vlaanderen (7 procent weet het niet). Bij alle in het parlement vertegenwoordigde partijen domineert de groep 'méér Vlaanderen'.

Beste lezers,

Zou het kunnen dat niet iedereen de tijd nam om de studie aandachtig te lezen? Jammer toch dat er zo éénzijdig omgesprongen wordt met relevante informatie! Zou het niet getuigen van eerlijkheid om te erkennen dat de kwaliteitsjournalistiek hier in gebreke bleef? Is het niet erg als een ‘kwaliteits’krant afhankelijk wordt van externe opiniemakers om dit spraakmakend onderzoek naar de kiesresultaten op een degelijke manier te coveren, terwijl er wel plaats is voor veel minder relevante artikels ? Is het niet essentieel voor de geloofwaardigheid om afstandelijke genuanceerde journalistiek te bedrijven in plaats van eenzijdige en al te beperkte opinies op te dienen als dé waarheid?

Als het niet hoeft voor de eigen geloofwaardigheid, dan tenminste opdat de lezer niet in de kou moet blijven staan.

Post scriptum: Speciaal voor mijn Franstalige lezers die ook geïnteresseerd zijn in wat er gebeurt in Vlaanderen, wil ik nog eens herhalen dat Yves Leterme zopas verklaarde dat hij helemaal géén Flamingantistische campagne heeft gevoerd in 2007. Hij wou alleen beter bestuur. Misschien hebben jullie hem toch verkeerd begrepen? Of toch niet, want lees even een kort citaat mee uit een brief die Yves Leterme mij schreef op 4 mei 2007, net voor de verkiezingen: ‘Deelnemen aan de regering en hervormen staan op gelijke voet, en het is dus niet zo dat deelnemen belangrijker zal zijn dan hervormen’. Wat denkt u: is dat communautair die hervormingen en zou hij woord gehouden hebben?

Graag feliciteer ik bij het begin van dit nieuwe jaar mevrouw Béatrice Delvaux, hoofdredacteur van Le Soir. Immers, nu blijkt dat haar dwingende wens ‘Er moet een nieuwe Van Rompuy komen maar dan zonder Van Rompuy’, werd verhoord. Met Herman Leterme is er inderdaad een nieuwe Van Rompuy; le premier véritable des Belges.

Wie had dat ooit kunnen denken, bezuiden de taalgrens!

Pjotr
Anders gelezen verschijnt wekelijks op maandag/dinsdag

03 januari 2010

Nieuwjaarsbrief aan Peter Vandermeersch

ANDERS GELEZEN

Zoals elk jaar beginnen we ook 2010 met een nieuwjaarsbrief. Ditmaal aan iemand van de vierde macht: de algemene hoofdredacteur van de Corelia krantengroep, Peter Vandermeersch.

Liefste peter Peter,

Ik ben zo blij om bij het ontluiken van het nieuwe jaar te lezen dat u net zo bekommerd is over de kwaliteitsjournalistiek en in het bijzonder over uw en mijn kwaliteitskrant, De Standaard. Mag ik u en de redactie een succesvolle jaar 2010 toewensen. Opdat dS dé referentie wordt van kwaliteitsjournalistiek voor alle Vlamingen en Nederlandstaligen waar ook ter wereld. Dat dS zopas acht bladzijden besteedde aan het kerstessay van Geert Buelens waarin hij onverbloemd kritiek mag geven op de media is méér dan hoopgevend. Ik las ook uw repliek en ben zeer blij te lezen dat u voor een groot deel zijn analyse deelt. Dat u nog een beetje tegenpruttelt, daar heb ik alle begrip voor, maar ondertussen is het debat geopend. Hopelijk meent u het en wordt het niet gesloten vooraleer het gevoerd werd.

Toen ik in tempo non suspecto – 14 augustus 2009 - aan Bart Sturtewagen een brief schreef waarin ik hem liet weten dat ik begin 2009 gestart was met een doorlichting van dS en hoopte op samenwerking, kreeg ik geen respons. Het was allicht een beetje te vroeg, de tijd dat doodzwijgen nog de beste strategie was tegen al die mondige lezers die nog gezien werden als lastige klanten.

Ondertussen is het nieuwe jaar er en bij wijze van nieuwjaarscadeau wil ik u graag een cadeautje geven: een boekje ‘dS voor de spiegel’

Uit de vele fotootjes stuur ik u alvast deze, maar er komt nog wel een mooiere.


Het is een heel broos baby’tje dat nog in de couveuse ligt om aan kracht te winnen. De dokters weten nog niet precies wanneer het mee naar huis mag, maar lang zal het niet meer duren. Ik stuur u in elk geval vooraf een exemplaar zodat ook uw tegenwoord een plaatsje krijgt in het boek. Zou dat geen schitterend bewijs zijn van uw welgemeend engagement voor kwaliteitsjournalistiek en openheid?

Ik wil u nu al verklappen hoe het boekje opgevat werd. Aan de hand van tien voorbeelden probeer ik een antwoord te geven op de vraag: Is dS een klantvriendelijke kwaliteitskrant? Gezien het om voorbeelden gaat waar dat niet zo best lukte is het alvast een positief teken dat het géén dik boek geworden is.

Wat u zich hierbij moet voorstellen?
Klantvriendelijkheid stopt niet voorbij de onthaaldienst. Net zoals voor elk bedrijf is de ‘dienst na verkoop’ nog belangrijker. Empathie voor geïnteresseerde klanten die vragen hebben over het product (publicaties in de krant) dat ze kochten of reageren via een lezersbrief, is geen luxe meer.

Om de journalistieke kwaliteiten te toetsen vond ik een goede referentie, namelijk de opdrachtverklaring van dS waarover u schreef in de editie van 2 januari 2003, net zeven jaar geleden en nog altijd zeer actueel. Maar ook wat slechte journalistiek is zoals u onlangs nog schreef (dS 2/11/09) kan dienen als norm en ja, daar waren nogal wat concrete voorbeelden van te vinden.

Liefste peter Peter,

Ik hoop dat u mijn nieuwjaarswens zult willen vervullen. Ik beloof u om ook in de toekomst trouw elke dag dS te kopen en met veel aandacht te lezen. Net zoals deze column kan rekenen op de aandacht van uw redactiemedewerkers, waarvoor mijn dank.

Aan mijn peter en de vele journalisten en columnisten van ‘mijn’ onverantwoord interessante krant wens ik alvast een gezond en voorspoedig 2010 toe.

Uw petekind,
Pjotr

Anders gelezen verschijnt wekelijks op maandag/dinsdag.