24 maart 2016

dS is geen krant voor iedereen


De Standaard moet zo pluralistisch mogelijk zijn, zo schreef de ombudsman over zijn krant. Maar nieuwe inzichten en feitelijke informatie spreken deze stelling tegen. 

De Standaard Links én Rechts?
 
Het essay van Tom Naegels lokte heel wat kritiek uit. Onder meer Jaak Peeters schreef in de Nieuwsbrief van de Deltastichting (nr 101) een uitgebreid tegenwoord.
Even Peeters citeren: “De essentiële zinnen uit zijn essay zijn volgens mij: ‘Een volkomen neutrale krant kweekt onverschillige lezers.’ En ‘We leven in een cultuur van rivaliserende tegenculturen. Mensen identificeren zich niet langer met grote gemeenschappen.’
Peeters voegt daar aan toe: Ik begrijp dat Naegels meent dat er eigenlijk twee grote tegenculturen zijn: de linkse en de rechtse. (…) Maar ik zal meteen naar de grond van de zaak gaan: een krant moet zo pluralistisch mogelijk zijn. Echt definiëren doet hij die term niet, maar uit de tekst valt af te leiden dat Naegels bedoelt dat een krant zo veel mogelijk verschillende ideologische strekkingen moet “bereiken”.
Laten we op de bedenking van Peeters even dieper ingaan. De opdeling door dS van zijn lezerspubliek in ideologische strekkingen – Links en Rechts - is op zich al een bedenkelijke zaak die niets te maken heeft met de voornaamste opdracht van een krant: de feitelijke berichtgeving. De ‘nieuwe’ Standaard koos dus duidelijk om een opiniërend medium te zijn, met aan het hoofd een ‘opiniërende hoofdredacteur’. Dat betekent een eigen keuze van ingezonden stukken én de manier waarop de redactie het feitelijke nieuws duidt. Een bewuste keuze die perfect verdedigbaar is, wanneer men er ook voor zorgt dat de duiding slaat op alle ideologieën en op een degelijke manier wordt gebracht.
Volgens een ingewijde die het reilen en zeilen van binnenuit kent heeft dS echter gekozen om niet langer pluralistisch te zijn. De redactie vind het helemaal niet erg dat de rechtse lezers de krant de rug toekeren, want, aldus deze bron, ‘de rechtse lezers zijn meestal oud en zullen van zelf verdwijnen’. Commercieel niet langer nodig en dus kan de ‘Linkse Kerk’ binnen de redactie ongehinderd haar visie uitdragen en ‘Rechts’ marginaliseren tot wat ze voor de redactie is: een uitstervend kliekje malcontenten.
Of dat een voldoende argument is om er ‘niet van wakker te liggen’ durf ik te betwijfelen. Het zou interessant zijn om te weten welk lezerspubliek dS aantrekt. Zelfstandigen allicht, hogere kaderleden met een exact wetenschappelijke achtergrond inclusief academisch geschoolde ambtenaren, juristen en ‘menswetenschappers’, politici en ambtenaren in de sociale en welzijnssector. Wat we wel weten is dat de redacties van de kranten en de VRT vooral opgevuld zijn met linkse ‘menswetenschappers’ die nogal eens moeite hebben met mensen die een vorming kregen in een van de exacte wetenschappelijke richtingen en ‘weten’ belangrijker vinden dan ‘geloof’.
Ook dat ouder wordend groepje kan men best niet onderschatten. Het ziet er niet naar uit dat het aantal zestigplussers snel zal uitdunnen. Maar ja, dS heeft gelijk dat een meerderheid niet rechts en oud is. Ze kunnen best leven van de mooie vissen in hun verzorgd aquarium, zonder lelijke exemplaren zoals de Blobvis, de grenadier of de doornhaai paling.
Gemeenschappen niet meer relevant?

De uitspraak van Naegels dat mensen zich niet meer identificeren met grote gemeenschappen, is uit de mond van een krantenjongen wel heel wereldvreemd. Wat we nu wereldwijd meemaken is immers het tegenovergestelde van wat hij beweert: de talloze conflicten wereldwijd draaien allemaal om gemeenschappen die over hun eigenheid (dat kan van alles zijn: politiek, godsdienst, cultuur, economie) zelf willen beslissen. Ze zetten zich af tegen hun leiders (die niet tot dezelfde gemeenschap behoren, cfr Syrië en Irak, Koerden in Turkijë), of tegen buitenstaanders die hun “way of life” inclusief een politiek systeem (democratie) willen opleggen, zonder zich af te vragen of dat wel de beste keuze is voor deze gemeenschappen. Wie over de grenzen van het eigen landje kijkt kan het met de stelling van Naegels niet eens zijn.
Dat in eigen land, de Vlaamse gemeenschap – die Naegels intentioneel herleidt tot Vlaams-nationalistische gemeenschap – van geen belang meer is, wordt op zijn minst tegengesproken door de politieke keuzes die de kiezers maakten. Bijna de helft van de Vlaamse kiezers kozen bij herhaling voor politieke partijen die wel nog appelleren aan de eigen gemeenschap. Ook al lijkt het bij momenten maar een heel dun schaamlapje, de christendemocratie heeft het nog altijd over CD&Vlaams en niet CD&Belgisch.  Dat voor N-VA de eigen gemeenschap tot nader order een belangrijke rol speelt en daarover onverbloemd communiceert, belet niet dat ze (onder meer daardoor) de grootste partij werd van Vlaanderen. En dat ondanks de volgehouden negatieve benadering van deze maatschappelijke keuze door de traditionele media waaronder De Standaard.
Het besluit van Peeters lijkt mij daarom correct: De Standaard is weggezakt tot een blad van slechts één ideologische strekking van reactionaire aard. De Standaard is inderdaad geen neutrale krant. En ze kweekt geen onverschillige lezers. Ze heeft zich, daarentegen, bewust van Vlaanderen afgekeerd. De waarheid is even scherp als simpel: een klein kliekje redacteuren heeft Vlaanderen zijn elitekrant ontnomen.”

Duidelijke censuur

Het toeval wil dat net deze week een lezer van De Standaard mij informeerde over zijn correspondentie met de redactie van dS. Hij wou weten of de ‘mooie groei’ van Wallonië waarover Peter De Lobel het in een artikel had, wel zo mooi was, want nog altijd lager dan Vlaanderen en België, en hij vroeg zich tevens af of die groei niet sterk werd beïnvloed door de financiële transfers die 5 % van het Waals regionaal product bedragen.

Omdat hij geen antwoord kreeg van De Lobel stelde hij dezelfde vraag aan Ruben Mooijman van de economische redactie. En hij kreeg volgend antwoord: Ikzelf zou het woord mooi wellicht niet gebruikt hebben, maar alles hangt af van je perspectief. Als je ervan uit gaat dat Wallonië een probleemgeval is, kan de vaststelling dat de regio bijna even snel groeit als België een positieve bijklank hebben. Maar het blijft natuurlijk lager dan Vlaanderen. Ikzelf vind het logisch dat er binnen één staat geldstromen plaatsvinden vanuit het economische centrum naar de economische periferie - dat geldt trouwens voor elk land ter wereld. Als je ervan uitgaat dat België een constructie is die eigenlijk niet mag bestaan, dan ligt het anders. Maar dat laatste is vooralsnog geen realiteit. Hiermee heb ik zo eerlijk mogelijk geantwoord op uw vragen.”

Inderdaad een eerlijk antwoord. Maar het weerhield de lezer niet om te wijzen op het feit dat bij ons die transfers wel zeer hoog zijn (daar waar De Lobel deze situeerde op het laagste cijfer ooit, 4,6 miljard euro) en na al die jaren niet verminderde. Het zou wel een ‘mooie’ economische groei zijn mocht ook de werkloosheid dalen in Wallonië zodat de transfers automatisch zouden dalen. (nvdr: er was in 2015 een algemene daling van de werkloosheid in België ten gevolge van federale maatregelen die de duur van de volledige werkloosheidsuitkering voor sommige categorieën inkortten. En blijkbaar waren er meer langdurige werklozen in Wallonië die nu niet langer uitbetaald worden). 

Het antwoord dat de lezer hierop kreeg is wel relevant voor de houding van de redactie ten overstaan van deze Vlaamse verzuchting:
Blijkbaar heeft de politieke redactie ervoor gekozen dit onderwerp verder niet uit te diepen. Ook de economische redactie is dit niet van plan. Ik ben er zelf niet zo enthousiast over, omdat het om een puur hypothetische oefening gaat. Zolang België één land is, zal er immers geen sprake zijn van het schrappen van de transfers.”

Zijn verwijzing naar het schrappen van de transfers is een sprong te ver. Maar het moet ook in België mogelijk zijn om die transfers structureel af te bouwen en het zou dS sieren mochten ze deze volkomen redelijke eis wel steunen. Maar neen, ze vinden de Vlaamse gemeenschap en haar verzuchtingen niet relevant genoeg om daar aandacht aan te besteden.
Dat De Standaard daarmee bewijst géén krant te zijn voor iedereen en meer bepaald niet voor de ‘Rechtsen’, noch voor de Vlaamsgezinde gemeenschap – die voor alle duidelijkheid veel groter is dan de gemeenschap van Vlaams-nationalisten – is overduidelijk. Arm Vlaanderen wanneer zelfs journalisten enkel belangstelling hebben voor hun eigen geloofsgenoten. Ooit las ik iets over ‘bekrompen’ Vlamingen in dS, maar ik dacht niet dat het over journalisten ging.

Pjotr,
dwarsligger (om het rechte spoor te houden)